niedziela, 12 lutego 2012

Wielkanoc
Święto upamiętniające chrześcijańskie wydarzenia, nazywany jest (Pascha, Niedziela Wielkanocna) - najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, obchodzone przez wszystkie wyznania chrześcijańskie. Poprzedzający ją tydzień, stanowiący okres wspominania najważniejszych dla wiary Wielkim Tygodniem. Ostatnie trzy doby tego tygodnia: Wielki Czwartek (wieczór), Wielki Piątek, Wielka Sobota i Niedziela Zmartwychwstania znane są jako Triduum Paschalne (Triduum Paschale pamiątką ). Co prawda każda niedziela jest w chrześcijaństwie zmartwychwstania Chrystusa, ale Wielka Niedziela jest pamiątką najbardziej uroczystą.

piątek, 11 lutego 2011

Ustalanie daty świąt wielkiejnocy

Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, że będzie się ją obchodzić w pierwszą niedzielę wiosennej pełni Księżyca. Ta skomplikowana zasada jest w istocie przełożeniem na solarny w swej naturze kalendarz juliański konkretnej daty 15 Nisan z religijnego kalendarza hebrajskiego, który jest kalendarzem lunarno-solarnym. Data 15 Nisan wyznacza w kalendarzu hebrajskim początek święta Paschy, wokół którego działy się wydarzenia zbawcze. Wielkanoc jest więc świętem ruchomym: może wypaść najwcześniej 22 marca, zaś najpóźniej 25 kwietnia. Z datą Wielkanocy powiązany jest termin większości ruchomych świąt ogólnochrześcijańskich i katolickich, m.in.: Środa Popielcowa, Wielki Post, Triduum Paschalne, Wniebowstąpienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego, Boże Ciało i inne. Po wprowadzeniu kalendarza gregoriańskiego znów pojawiły się odmienności: w prawosławiu Wielkanoc obchodzi się bowiem zgodnie z kalendarzem juliańskim. Ostatnio niektóre środowiska chrześcijańskie postulują ustanowienie Wielkanocy, jako święta stałego. Wiemy bowiem dzisiaj, że Jezus mógł zostać ukrzyżowany 7 kwietnia 30 roku, lub - co znacznie mniej prawdopodobne - 3 kwietnia 33 roku. W związku z tym znamy prawdopodobna datę zmartwychwstania, to jest 9 kwietnia 30 roku. Kwestia ta była przedmiotem obrad II Soboru Watykańskiego.



Zgodnie z ustaleniami Soboru Nicejskiego Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po paschalnej pełni Księżyca. Definicja wydaje się być prosta. Do wyjaśnienia pozostaje termin paschalna pełnia Księżyca. W związku z tym, że Wielkanoc to święto religijne, pamiątka zmartwychwstania Chrystusa, trzeba odwołać się do ustaleń Soboru Nicejskiego i ich relacji do zjawisk astronomicznych. Na Soborze wprowadzono pojęcie kościelnej pełni Księżyca, która oznacza przybliżone daty astronomicznej pełni Księżyca, wyznaczone przez ówczesnych astronomów. Astronomiczna pełnia Księżyca to moment, kiedy Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi co Słońce.



Daty kościelnej pełni Księżyca zostały stabelaryzowane i do dziś są podstawą do obliczania daty Wielkanocy.

Paschalna pełnia Księżyca to pierwsza kościelna pełnia Księżyca następująca po 20 marca danego roku.
Stąd na podstawie znajomości daty paschalnej pełni Księżyca wyznaczamy datę Wielkanocy z podanej już definicji. Począwszy zatem od Soboru w Nicejskiego Wielkanoc nie jest wyznaczana przy użyciu daty równonocy wiosennej i nie ma z nią bezpośredniego związku, wbrew obiegowej opinii, że Wielkanoc wypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej, astronomicznej pełni Księżyca. Jest to błędna definicja.

czwartek, 12 marca 2009

Kolejne zmiany daty wielkanocy

Kalendarz Gregoriański a Juliański
Po szesnastowiecznej reformie kalendarza i wprowadzeniu kalendarza gregoriańskiego w 1582 roku drogi Wschodu i Zachodu po raz kolejny się rozeszły. Niedokładność kalendarza juliańskiego spowodowała przesunięcie względem rzeczywistej daty wiosennej równonocy, dziś wynoszące 13 dni.


Wielkanoc świętem stałym ?
W XX w. daje się zauważyć tendencja, by wprowadzić stałą datę Wielkanocy. Wiemy bowiem dzisiaj, że Jezus mógł zostać ukrzyżowany 7 kwietnia 30 roku, lub - co znacznie mniej prawdopodobne - 3 kwietnia 33 roku. W związku z tym znamy prawdopodobna datę zmartwychwstania, to jest 9 kwietnia 30 roku
Propozycje przedstawiano na forum Ligi Narodów i jej następczyni ONZ.
Konstytucja Świętej Liturgii Soboru Watykańskiego II z 1963 roku dopuszcza zasadę ustalonej daty Wielkanocy.

sobota, 12 kwietnia 2008

Matematyczne sposoby ustalania daty Wielkiejnocy

Metoda Meeusa/Jonesa/Butchera

Dla kalendarza gregoriańskiego

Ten sposób został przedstawiony przez Jean'a Meeusa w jego książce Astronomical Algorithms w 1991 roku. Może być uznany za lepszy od tego poprzedniego, ponieważ nie wymaga żadnych cyfr dla określonego zakresu czasu i nie ma od niego wyjątków. Wystarczy podać dowolny rok.

I tak:

  1. Dzielimy liczbę roku na 19 i wyznaczamy resztę a.
  2. Dzielimy liczbę roku przez 100, wynik zaokrąglamy w dół (odcinamy część ułamkową) i otrzymujemy cyfrę b.
  3. Dzielimy liczbę roku przez 100 i otrzymujemy resztę c.
  4. Dzielimy b przez 4, wynik zaokrąglamy w dół i otrzymujemy cyfrę d.
  5. Dzielimy b przez 4 i wyznaczamy resztę e.
  6. Liczymy: (b + 8) : 25. Wynik zaokrąglamy w dół i otrzymujemy liczbę f.
  7. Liczymy: (b - f + 1) : 3. Wynik zaokrąglamy w dół i otrzymujemy liczbę g.
  8. Dzielimy (19 x a + b - d - g + 15) przez 30 i wyznaczamy resztę h.
  9. Dzielimy c przez 4, wynik zaokrąglamy w dół i otrzymujemy cyfrę i.
  10. Dzielimy c przez 4 i wyznaczamy resztę k.
  11. Dzielimy: (32 + 2 x e + 2 x i - h - k) przez 7 i otrzymujemy resztę l.
  12. Liczymy: (a + 11 x h + 22 x l) : 451. Wynik zaokrąglamy w dół i otrzymujemy liczbę m.
  13. Dzielimy (h + l - 7 x m + 114) przez 31 i otrzymujemy resztę p.
  14. Dzień Wielkanocy = p + 1.
  15. Miesiąc = Zaokrąglenie w dół dzielenia (h + l - 7 x m + 114) przez 31.

Przykład dla roku 2012:

  • 2012 : 19 = 105 i reszta 17. a = 17.
  • 2012 : 100 = 20,12, w zaokrągleniu w dół 20. b = 20.
  • 2012 : 100 = 20 i reszta 12. c = 12.
  • b : 4 -> 20 : 4 = 5, w zaokrągleniu w dół również 5. d = 5.
  • b : 4 -> 20 : 4 = 5 i reszta 0. e = 0.
  • (b + 8) : 25 -> (20 + 8) : 25 = 28 : 25 = 1,12, w zaokrągleniu w dół 1. f = 1.
  • (b - f + 1) : 3 -> (20 - 1 + 1) : 3 = 20 : 3 = 6,(6), w zaokrągleniu w dół 6. g = 6.
  • (19 x a + b - d - g + 15) : 30 -> (19 x 17 + 20 - 5 - 6 + 15) : 30 = 347 : 30 = 11 i reszta 17. h = 17.
  • c : 4 -> 12 : 4 = 3, w zaokrągleniu w dół 3. i = 3.
  • c : 4 -> 12 : 4 = 3 i reszta 0. k = 0.
  • (32 + 2 x e + 2 x i - h - k) : 7 -> (32 + 2 x 0 + 2 x 3 - 17 - 0) : 7 = 21 : 7 = 3 i reszta 0. l = 0.
  • (a + 11 x h + 22 x l) : 451 -> (17 + 11 x 17 + 22 x 0) : 451 = 204 : 451 = 0,(4523281596), w zaokrągleniu w dół 0. m = 0.
  • (h + l - 7 x m + 114) : 31 -> (17 + 0 - 7 x 0 + 114) : 31 = 131 : 31 = 4 i reszta 7. p = 7.
  • Dzień to p + 1 -> 7 + 1 = 8. Wielkanoc wypada więc ósmego.
  • Miesiąc to (h + l - 7 x m + 114) : 31 -> (17 + 0 - 7 x 0 + 114) : 31 = 131 : 31 = 4,(225806451612903), w zaokrągleniu w dół 4. Wielkanoc jest więc w Kwietniu.

Wielkanoc w 2012 roku wypada więc 8 kwietnia (według kalendarza gregoriańskiego).